Lottie file
Innovatie
Freequency
Opschaling
Freequency, de eerste tinnitus serious game in Nederland, gebruikt Augmented Reality en Spiegeltherapie om spelenderwijs tinnitusklachten te verminderen. Door de hersenen te trainen geluid te herkennen en te filteren, vermindert het vermoeidheid en irritatie. Deze app is een aanvulling op bestaande behandelingen voor tinnitus.
Hulpmiddel
Virtual reality
Zelfzorg
Regio Noord-Brabant
Help ons versnellen
Om de Freequency app te kunnen lanceren zijn we op zoek naar investeerders, zodat wij onze extra ontwikkelingstijd kunnen financieren.
Sophie Asveld
Probleemstelling
Freequency is een serious game welke is ontwikkeld voor mensen met tinnitus klachten. Tinnitus is het horen van geluiden die ontstaan in het oor of in het hoofd en die niet kunnen worden toegeschreven aan een externe bron van geluid (Goebel, l998). Het lawaai kan een gerinkel of geklingel zijn, zoals de letterlijke vertaling luidt van het Latijnse woord tinnire, waar de naam tinnitus aan is ontleend. Maar iemand kan ook last hebben van suizen, zoemen, sissen of fluiten. Soms hoort men het geluid van klokken, bellen, wind- en zeegeluiden. Ook komt het voor dat men diergeluiden hoort, met name krekelgeluiden en tsjilpen.
Er is een onderscheid te maken tussen subjectieve tinnitus en objectieve tinnitus.
Subjectieve tinnitus
Als iemand een geluid hoort dat er in werkelijkheid niet is (dus zonder aanwijsbare geluidsbron) noemen we dat 'subjectieve tinnitus'. Toch is tinnitus wel een echte waarneming en geen hallucinatie of gedachte. Het geluid kan in allerlei toonaarden voorkomen: ruisen, piepen, fluiten, sissen, brommen, zoemen. Het kan variëren van hard tot zacht en van hoog tot laag. Het kan constant worden gehoord of af en toe. Medisch gezien is subjectieve tinnitus (nog) niet te genezen.
Objectieve tinnitus
Als een extern persoon het tinnitusgeluid kan waarnemen, noemen we dat 'objectieve tinnitus'. Er is dan sprake van geluid met een aanwijsbare geluidsbron in het lichaam. Objectieve tinnitus kunnen we soms met een medische ingreep behandelen.
In de meeste gevallen is het geluid continu aanwezig. In sommige gevallen is er sprake van variatie in de intensiteit van het geluid. Ook komt het voor dat men de ene dag wel en de ander dag geen last heeft van tinnitus.
Tinnitus kan ingedeeld worden in een objectieve en een subjectieve vorm. Onder objectieve tinnitus verstaat men een tinnitus die veroorzaakt wordt door akoestische signalen van pathologische- of spierprocessen, bijvoorbeeld pulserende geluiden veroorzaakt door een hoge bloeddruk. De objectieve tinnitus is aantoonbaar omdat er definieerbare, objectief waar te nemen natuurkundige verschijnselen aan ten grondslag liggen. Objectieve tinnitus kan veroorzaakt worden door:
- Vasculaire stoornissen, bijvoorbeeld een hoge bloeddruk, een hartafwijking of een vernauwing van de bloedvaten. Deze problemen zorgen ervoor dat het bloed in snellere stoten dan normaal in het vaatstelsel wordt gepompt. Daarbij versterken zich de stromingsgeluiden van het bloed, die als kloppende of pulserende geluiden kunnen worden gehoord.
- Musculaire stoornissen, bijvoorbeeld stoornissen in de spieren van de buis van eustachius, in de gehemeltespieren, of in de spieren van het binnenoor, die de gehoorbeentjes verbinden. Als de buis van eustachius niet goed functioneert, ontstaan er spastische trillingen, die men als klikkende geluiden in de oren waarneemt. Spastische trillingen in de spieren van het binnenoor of het gehemelte kunnen ook als tinnitus worden ervaren (Goebel, 1998; Markus et Hoffman, 1997).
- In het overgrote deel van de gevallen is er spraken van subjectieve tinnitus (ongeveer 95 %) (Hulshof, 1985). De subjectieve tinnitus kan niet door een ander worden waargenomen. Niemand anders dan de patiënt zelf kan de geluiden in het oor horen. In tegenstelling tot de objectieve tinnitus is er over de ontstaansmechanismen van de subjectieve tinnitus zo goed als niets bekend. Omdat er weinig bekend is over de oorsprong van tinnitus, zijn er weinig medische behandelmethoden beschikbaar (Goebel, 1998; Markus et Hoffman, 1997).
Bekende oorzaken van subjectieve tinnitus zijn:
- Plotselinge doofheid. Dit is een acuut optredend, meestal eenzijdig gehoorverlies. De precieze oorzaak is tot op heden nog niet bekend. Kenmerkend voor de plotselinge doofheid is, naast het acute, ernstige gehoorverlies, een vol gevoel in het oor dat gepaard gaat met al dan niet hevige oorsuizingen.
- De Ziekte van Ménière. Deze wordt veroorzaakt door stoornissen in het binnenoor. De belangrijkste kenmerken zijn: slechthorendheid, tinnitus en draaiduizeligheid.
- Ouderdomsslechthorendheid. Dit is een gevolg van degeneratieve processen in het binnenoor. Tinnitus is hierbij een veel voorkomend begeleidingsverschijnsel.
- Beschadiging van het binnenoor. Dit kan optreden na herhaalde blootstelling aan veel lawaai.
- Beschadiging van het gehoororgaan door de schadelijke invloed van bepaalde medicijnen.
- Beschadiging van het oor door een trauma.
- Chronische middenoorontsteking. Dit gaat meestal gepaard met slechthorendheid en oorsuizen.
Exacte cijfers zijn er voor Nederland niet, maar naar schatting heeft gemiddeld 10 tot 15% van de bevolking in meer of mindere mate last van tinnitus (Rademaker et al. 2021).
.Volgens opgaven van de Duitse Tinnitus-vereniging breidt de ziekte zich steeds meer uit. In Nederland zouden er ieder jaar zo`n 55.000 gevallen bij komen.
Het fenomeen tinnitus heeft in elk opzicht een zeer subjectief karakter. Geen twee geluiden zijn precies hetzelfde. Iedereen ervaart zijn tinnitus anders.
De meeste mensen horen de tinnitus in beide oren. Slechts eenderde hoort de tinnitus in één oor. In het spraakgebruik wordt tinnitus vaak “oorsuizen” genoemd. Deze term is verwarrend, omdat het in de meeste gevallen niet om een geluid met een suizend karakter gaat. Ook wordt het geluid in een groot deel van de gevallen niet in het oor maar in het hoofd waargenomen (Goebel,1998).
Tinnitus (oorsuizen) kan de kwaliteit van leven van iemand ernstig aantasten. Het voortdurende lawaai in het hoofd is voor velen een zware geestelijke belasting die het plezier in het leven behoorlijk kan beïnvloeden en het normaal functioneren –soms ernstig- kan belemmeren. Mensen in de omgeving reageren vaak met onbegrip. Het is moeilijk te begrijpen voor de omgeving dat iemand een geluid hoort dat er niet is. Ook dat draagt bij aan de geestelijke belasting van de patiënt.
In het AZG worden mensen met tinnitus door een KNO arts onderzocht. Als blijkt dat men lijdt aan tinnitus kan er meestal weinig aan worden gedaan. Niet iedereen legt zich daar bij neer. Het komt voor dat mensen ontevreden naar huis gaan of blijven aandringen op een behandeling.
Uit steeds meer onderzoek blijkt dat tinnitus kan worden beïnvloed door positie en functie van het hoofd, de kaak of de nek. Gevoeligheid, spanning of bewegingsbeperking in deze regio’s kan zorgen voor negatieve beïnvloeding van de tinnitus. Dit wordt ook wel somato-sensorische tinnitus genoemd. Overprikkelde sensaties vanuit deze structuren staan anatomisch in connectie met de ‘auditieve cortex’, dit is een breingebied wat de gehoor gewaarwording verzorgd. Heel simpel gezegd, overprikkeling vanuit de nek, kaak of aangezicht zorgt uiteindelijk voor een overprikkelde gehoor gewaarwording ofwel Tinnitus.
Oplossing
In de nieuwe Europese richtlijnen voor het behandelen van tinnitus, is exposure therapy een bewezen aanbevolen behandeling. Exposure therapy, ofwel blootstellingstherapie houdt in dat mensen worden blootgesteld aan hun tinnitusgeluid, maar het in een minder dreigende context geplaatst wordt. De hippocampus, het breingedeelte voor herinneringen speelt hierbij een belangrijke rol. Door blootstelling aan de gevreesde context en het aan den lijve ondervinden dat de verwachte doemscenario’s uitblijven, slaat de hippocampus uiteindelijk nieuwe herinneringen op. Nu met minder of zònder negatieve emotionele lading.
Letterlijk doe je dit in de Freequency app ook, je kiest je eigen tinnitus geluid wat te horen is via je oortjes van de headphone. Hiermee herkent het brein specifiek als dat van jouw. De omgeving die je ziet is verre van dreigend, het is zelfs een erg liefelijke visuele omgeving. De hippocampus haalt ook informatie vanuit het visuele aspect. In de Freequency app krijgt je brein visueel de feedback dat er niets dreigends aan de hand is, terwijl je wel bewust bezig bent met je tinnitus die eerder als dreigend bestempeld werd. Dit moet door herhaaldelijke oefening zorgen voor het verminderen van de overactieve, negatieve reactie van het emotionele brein.
Je streeft er naar om de oude herinneringen waar een automatische stress reactie uit voort kwam weg te spelen.
De Freequency-app biedt een gerichte oplossing voor tinnituspatiënten door zich te concentreren op het filteren van het tinnitusgeluid in plaats van het simpelweg te negeren. Dit helpt bij het verminderen van de overactieve, negatieve reactie van het emotionele brein, wat direct resulteert in een verbetering van de levenskwaliteit voor de gebruikers van de app.
Bovendien pakt de Freequency-app de ontevredenheid aan die vaak gepaard gaat met traditionele behandelingen. Door specifieke oefeningen en feedback aan te bieden die gericht zijn op het verminderen van overprikkeling vanuit het hoofd, de kaak of de nek, benadert de app de somato-sensorische aspecten van tinnitus. Hierdoor wordt de effectiviteit van de geboden oplossingen verbreed en biedt het een alternatieve benadering die beter aansluit bij de behoeften van de patiënten.
Voor zorgverleners vormt de Freequency-app een waardevol therapeutisch hulpmiddel. In tegenstelling tot tijdrovende traditionele behandelingen met veel 1-op-1 bezoeken, stelt de app patiënten in staat om thuis, op hun eigen tijd, de behandeling voort te zetten. Hierdoor draagt de app bij aan het verkorten van wachttijden in de gezondheidszorg, wat resulteert in een verbeterde toegankelijkheid en efficiëntie van de zorg, waardoor zorgverleners zich effectiever kunnen inzetten voor patiënten.
Tot slot heeft de Freequency-app ook maatschappelijke relevantie. De mogelijkheid om thuis te worden gebruikt zonder directe doorverwijzing kan leiden tot een afname van het aantal patiënten dat professionele hulp zoekt. Dit draagt niet alleen bij aan een efficiënter zorgsysteem, maar komt ook ten goede aan de maatschappij als geheel door het verminderen van de belasting op gezondheidszorgfaciliteiten.
VWS-missies
De Freequency app draagt bij aan de volgende missies van VWS:
- Centrale missie: in 2040 leven alle Nederlanders tenminste vijf jaar langer in goede gezondheid, en zijn de gezondheidsverschillen tussen de laagste en hoogste sociaal- economische groepen met 30% afgenomen.
De Freequency app draagt bij aan deze missie door een behandeling voor tinnitusklachten voor iedereen in de thuissituatie beschikbaar te maken. Zo kan iemand met een lager inkomen even veel spelen als iemand met een hoger inkomen en hebben zij bij dagelijks spelen een even hoge kans op verbetering van de klachten.
Missie II: Zorg op de juiste plek: in 2030 wordt zorg 50% meer (of vaker) in de eigen leefomgeving (in plaats van in zorginstellingen) georganiseerd, samen met het netwerk rond mensen.
De Freequency app zorgt voor zorg in de eigen leefomgeving on demand. Gebruikers kunnen kiezen voor een eigen tijd om te spelen en worden dagelijks herinnert om te spelen.
Missie III: Mensen met chronische ziekten
In 2030 is van de mensen met een chronische ziekte of levenslange beperking het deel dat naar wens en vermogen kan meedoen in de samenleving met 25% toegenomen.
Tinnitus is een chronisch aandoening, mensen hebben hier nog geen definitief werkende oplossing voor gevonden. Door het inzetten van de Freequency app kunnen mensen met deze chronische aandoening zelf invloed uitoefenen en krijgen ze een gevoel van controle terug over hun leven. Hierdoor kunnen ze beter en langer meedoen in de samenleving.
Doelgroep
Exacte cijfers zijn er voor Nederland niet, maar naar schatting heeft één à twee procent van de bevolking in meer of mindere mate last van tinnitus. Volgens opgaven van de Duitse Tinnitus-vereniging breidt de ziekte zich steeds meer uit. In Nederland zouden er ieder jaar zo`n 55.000 gevallen bij komen.
Iedereen ervaart zijn tinnitus anders. De meeste mensen horen de tinnitus in beide oren. Slechts eenderde hoort de tinnitus in één oor. In het spraakgebruik wordt tinnitus vaak “oorsuizen” genoemd. Deze term is verwarrend, omdat het in de meeste gevallen niet om een geluid met een suizend karakter gaat. Ook wordt het geluid in een groot deel van de gevallen niet in het oor maar in het hoofd waargenomen.
Concurrentie
Freequency heeft momenteel weinig directe concurrentie in de markt vanwege de unieke benadering ervan. De meeste bestaande apps en games voor onze doelgroep richten zich op het onderdrukken of verdoezelen van geluid, terwijl anderen zich focussen op meditatie om de impact van tinnitus te verminderen. Er is een speler die ook tinnitus door middel van gamen aanpakt, maar hun focus ligt op virtual reality, wat extra hardware vereist in de vorm van een VR-bril.
Waar Freequency zich onderscheidt, is in de toegankelijkheid en gebruiksgemak. In tegenstelling tot VR heeft onze app geen speciale apparatuur nodig behalve een koptelefoon die de gebruiker vaak al bezit. Dit maakt Freequency aantrekkelijker voor thuisgebruik en maakt het toegankelijk voor een breder publiek zonder de noodzaak van extra kosten of technische complexiteit.
Deze positie geeft ons een voorsprong in het bedienen van particuliere gebruikers in thuissituaties. Onze focus op eenvoud, bruikbaarheid en geen extra kosten voor hardware maakt Freequency aantrekkelijker dan concurrerende oplossingen die virtual reality gebruiken voor mensen die op zoek zijn naar een effectieve en gemakkelijk toegankelijke oplossing voor hun tinnitus.
Unieke kenmerken
De Freequency app is begonnen bij Teun Loverbos, een manueel therapeut met een specialisatie in fysiotherapie, waarbij tinnitus een belangrijk aandachtsgebied vormt. Vanuit zijn persoonlijke frustratie over de beperkte behandelingsopties voor tinnitus besloot hij dat er een efficiëntere aanpak moest zijn. Dit leidde tot intensief onderzoek en het ontwikkelen van een baanbrekende oplossing.
Uit talrijke studies is gebleken dat er opmerkelijke overeenkomsten zijn tussen chronische pijn en chronische tinnitus. Beide aandoeningen vertonen overactiviteit in vergelijkbare hersengebieden. Zo is er bijvoorbeeld het fenomeen van fantoompijn, waarbij mensen pijn ervaren in een geamputeerd lichaamsdeel dat niet langer aanwezig is. Het brein vult de ontbrekende informatie zelf in, wat leidt tot de perceptie van echte pijn. Deze vergelijkbare overactiviteit in de hersenen vormde de basis voor Teun's hypothese dat een soortgelijke benadering effectief zou kunnen zijn bij tinnitus.
Bij een ontmoeting met Rob Hulsen, eigenaar van Hulan game studio werd het idee van een serious game geboren.
Met de Freequency app zetten we het concept van spiegeltherapie in om de tinnituservaring te "weerspiegelen" en de gebruiker controle en regie te geven over het geluid. Freequency maakt gebruik van Augmented Reality om de gebruiker een aangename en positieve omgeving te bieden, terwijl het specifieke tinnitusgeluiden via de koptelefoon levert. Door middel van spatial audio technieken wordt het geluid hyperrealistisch gemaakt, waardoor het brein het specifieke geluid herkent als dat van de gebruiker zelf. Tegelijkertijd creëren we een omgeving die verre van dreigend is, waardoor het brein visuele feedback krijgt dat er niets bedreigends aan de hand is. Door herhaalde oefeningen wordt beoogd de overactieve, negatieve reactie van het emotionele brein te verminderen.
Wat onze innovatie onderscheidend maakt, is dat we de eerste zijn die de principes van spiegeltherapie en Augmented Reality combineren in een toegankelijke serious game-app voor tinnitus. Andere bestaande therapieën, zoals noise-cancellers, tegengeluid, homeopathische therapie, bewegingsactiviteit en meditatie, richten zich voornamelijk op het negeren van het geluid of het leren accepteren ervan. Met de Freequency app richten we ons daarentegen specifiek op het filteren van de tinnitusgeluiden door het brein zelf.
Intellectueel eigendom
Hoewel er momenteel geen specifieke vermelding is van een octrooi of patent voor de Freequency-app, is het belangrijk op te merken dat het onderzoek naar het effect ervan in volle gang is. In nauwe samenwerking met Jan de Laat, klinisch fysicus en audioloog aan het Audiologisch Centrum van het LUMC, zijn de eerste (test) versies van de app ontwikkeld en aangeleverd door Hulan game studio. Het veelbelovende feedback en de positieve resultaten van bijna 800 testers met tinnitus hebben geleid tot verdere ontwikkeling en verfijning van de app.
Gezien de innovatieve aspecten van de Freequency-app en het potentieel ervan om de levens van miljoenen mensen met tinnitus te verbeteren, is het zeer waarschijnlijk dat we in de toekomst patenten of andere vormen van bescherming zullen aanvragen om onze positie als pioniers op dit gebied te versterken.
Organisatie
Hulan maakt serious games voor een enorm breed scala aan opdrachtgevers in de zorg, het onderwijs en de sportsector. Zo hebben ze games gemaakt voor alle lagen in het onderwijs, maar ook pizza-bezorgers, bouwvakkers en psychiaters.
Hulan B.V. is in 2015 opgericht door Rob Hulsen en Jeffrey Lanters. Rob is verantwoordelijk voor de zakelijke kant en Jeffrey voor de techniek. Het Hulan team bestaat uit 7 developers (bestaande uit frontend, backend, fullstack en game developers), 1 project manager, 2 product owners, 1 innovatie manager, 1 klantenservice medewerker, 2 illustrators, 1 marketing medewerker, 1 3d designer en 2 managers.
Naast Hulan is de bedenker van de Freequency app manueel therapeut Teun Loverbos. Teun is eigenaar van Manuele Therapie Loverbos.
Beschrijving pilotfase
Er is overduidelijk heel erg veel interesse in een oplossing tegen tinnitus. Dit komt doordat er nu eenmaal heel erg veel mensen zijn die -in meer of mindere mate- last hebben van tinnitus of oorsuizen. Vanaf het eerste moment dat we een bericht online plaatsten over Freequency werden we overspoeld door aanvragen. Aan aandacht geen gebrek en ook de media wisten ons snel te vinden.
Om deze overweldigende aandacht goed te beheren, werken we met verschillende testrondes waarbij we de groepen steeds groter maken.
De testen zijn opgezet in blokken van 4 weken. Op dit moment hebben we van 1000 gebruikers informatie, van 775 gebruikers wekelijkse feedback met betrekking op hun tinnitusklachten over een tijd van 4 weken en van 106 gebruikers een ingevuld eindevaluatie feedbackformulier.
Op dit moment krijgen we van 750+ mensen Freequency wekelijkse feedback. Elke nieuwe oproep voor testers zorgt in mum van tijd voor honderden reacties.
Nederland is onze ‘proeftuin’ en onze ambitie is om Freequency wereldwijd aan te bieden. Wanneer we voldoende data hebben verzameld in Nederland kunnen we erg eenvoudig opschalen naar andere landen. Hier hebben we bij het ontwerpen van Freequency al rekening mee gehouden. Technisch en inhoudelijk hebben we het zo opgezet dat we met een klein team wereldwijd kunnen opschalen.
Betrokken partners
Partners van Freequency bestaan uit Audiologen werkzaam bij het LUMC, alle gebruikers met tinnitus en verdere kennispartners.
Aantal gebruikers pilot
101-1.000
Onderzoeksresultaten
• Van alle testers die elke dag hebben gespeeld (24) hebben 7 mensen verbetering in
tinnitusklachten ervaren, 17 mensen hiervan hebben geen verbetering ervaren.
• Van de mensen die een verbetering ervaarden, ervaarden 5 een lichte verbetering en 3 een
middelmatige verbetering.
• Van alle testers die 4-5 keer per week hebben gespeeld (10) hebben 2 mensen verbetering in
tinnitusklachten ervaren, 8 mensen hiervan hebben geen verbetering ervaren.
• Van de mensen die een verbetering ervaarden, ervaarden 2 een lichte verbetering en 1 een
aanzienlijke verbetering.
Rapportage pilot
Implementatiestrategie
Een van de belangrijkste schaalbare aspecten is de digitalisering van Freequency. Omdat de app zich richt op het leveren van therapie en ondersteuning aan tinnituspatiënten via een digitaal platform, kan het gemakkelijk worden opgeschaald naar een groter aantal gebruikers. Deze schaalbaarheid is mogelijk zonder operationele kosten.
Een ander element dat bijdraagt aan de schaalbaarheid is de flexibiliteit van het platform. De Freequency-app kan zich aanpassen aan de behoeften van een groeiende gebruikersbasis door updates, verbeterde functionaliteiten en aanvullende services toe te voegen. Ook kan het leren van de feedback van eerdere gebruikers door bijvoorbeeld de geluidsbibliotheek uit te breiden. Deze schaalbaarheid in functionaliteit maakt het mogelijk om de app aantrekkelijk te houden voor bestaande gebruikers en zich nog beter aan te passen aan de behoeften van spelers.
De schaalbaarheid van het verdienmodel van de Freequency-app kan ook worden vergroot door het uitbreiden van samenwerkingen en partnerships met gezondheidszorginstellingen, verzekeringsmaatschappijen of andere relevante spelers in de gezondheidszorg. Zo kan de Freequency app bijvoorbeeld worden ingekocht door een audiologisch centrum met lange wachtrij om mensen in de wachtrij alvast met hun klachten aan de slag te laten gaan. Het aangaan van strategische partnerschappen kan helpen bij het vergroten van de bekendheid van de app, het vergroten van de gebruikersbasis en het verkrijgen van bredere financiële steun.
Reeds in gebruik
Freequency wordt op dit moment door testers met tinnitus gratis gebruikt in ruil voor wekelijkse feedback. De app is nog niet gereleased in Appstores en is dus nog niet speelbaar voor het publiek.
Productontwikkeling
In de verdere productontwikkeling plannen we een voortgang-tracking en inzichten voor spelers toe te voegen, zodat zij over een langere periode van tijd precies hun vooruitgang kunnen tracken. Ook willen we streaks en andere motivators toevoegen die ervoor zorgen dat spelers de 4 weken grens halen.
Internationale ambitie
Er zijn op het moment nog geen internationale relaties voor Freequency. De app bevat weinig gesproken of geschreven taal dus zou eenvoudig aan te passen zijn naar verschillende tijden.