It's LiFe!
Sananet heeft tussen 2010 en 2015 in samenwerking met Maastricht Instruments, de Universiteit Maastricht, huisartsen en patiënten het ontwikkel,- en evaluatieproject It's LiFe! uitgevoerd waarbij een tool is ontwikkeld die beweging bij chronisch zieken stimuleert door het zelfmanagement van de gebruiker te ondersteunen. De tool bestaat uit een bewegingsmeter, die draadloos is verbonden met een smartphone en een online coaching systeem. Via een app is te zien hoeveel minuten er bewogen zijn in relatie tot persoonlijke doelen. Gebruik van de tool is ingebed in een zorgprogramma dat wordt uitgevoerd door de zorgverlener.

Voldoende bewegen is belangrijk voor mensen met een chronische aandoening: het heeft een positieve invloed op de kwaliteit van leven en de prognose op lange termijn. Daarnaast heeft het een gunstige invloed op het psychologisch welbevinden en op ziekte specifieke uitkomsten. Maar veel chronisch zieke mensen bewegen onvoldoende. Het blijkt dat een groot deel van deze mensen wel graag meer zouden willen bewegen, maar dit erg moeilijk vindt. Uit de interviews met betrokken patiënten en zorgverleners tijdens het It’s LiFe! onderzoek kan dit eveneens geconcludeerd worden.
It’s LiFe is een innovatieve monitoring en feedback tool (bewegingsmeter, app in combinatie met begeleiding door een zorgverlener) die chronisch zieke patiënten helpt bij meer bewegen.
De marktomvang in de startfase bestaat uit COPD en Diabetes type 2 patiënten in de eerste lijn in Nederland. Het aantal patiënten met diabetes type 2 in de eerstelijnszorg in Nederland is 830.000. Het aantal patiënten met COPD in de eerstelijnszorg in Nederland is 360.000. Het totale bereik van deze populatie in Nederland is dus bijna 1,2 miljoen. Het aantal huisartsenpraktijken in Nederland ligt rond de 4700.
Aangenomen wordt dat een praktijk gemiddeld 20 patiënten heeft die gebruik kunnen maken van de tool. De prijs voor een praktijk per patiënt per maand bedraagt dan € 32. Hiervoor krijgt de patiënt het zorgprogramma aangeboden waarbij de bewegingssensor onderdeel is en krijgt de praktijk toegang tot het online coaching systeem.
Op het gebied van bewegingsmonitoring technologie bestaat veel concurrentie. Veel bedrijven ontwikkelen apps of bewegingssensoren waarmee het aantal stappen, calorieverbruik en activiteiten classificatie getoond kan worden. Deze bedrijven richten zich vooral op gezonde personen en/of sporters maar zijn vaak niet betrouwbaar of valide voor onderzoek of verscheidene patiëntgroepen in de zorg. Er zijn een aantal concurrenten die zich wel op de onderzoeksmarkt en zorgmarkt richten door het aanbieden van nauwkeurigere bewegingssensoren. Volgens ons onderzoek is er geen directe concurrent die hun technologie combineert met een zorgmodel.
De gecombineerde interventie (tool in combinatie met het zorgprogramma) heeft geleid tot een significante verbetering van matige en intensieve beweging in vergelijking met gebruikelijke zorg. Direct na de interventieperiode bleek dit verschil gemiddeld 12 minuten per dag. Drie maanden na de interventieperiode bleek dit verschil nog steeds significant. Dit betekent dat door het gebruik van de tool een positieve gedragsverandering bij patiënten heeft plaatsgevonden m.b.t. een gezondere leefstijl wat weer een positieve invloed op de kwaliteit van leven en de prognose op lange termijn heeft. Daarnaast heeft het een gunstige invloed op het psychologisch welbevinden en op ziekte specifieke uitkomsten.
Het innovatieve is de combinatie van de tool ingebed in de eerstelijns zorg van de praktijkondersteuner (POH). Het is bekend dat het gebruik van een stappenteller kortdurend resultaat oplevert, echter het feit dat de POH ook de beweegresultaten kan zien blijkt veel effectiever.
Er zijn geen patenten. De tool zal beschermd worden door geheimhouding van de gevalideerde algoritmes die worden gebruikt voor het meten van (specifieke) bewegingen bij specifieke doelgroepen. Onderzoekers van het MUMC+ hebben wel inzicht in deze algoritmes omdat deze in veel gevallen door hun ontwikkeld en tevens gevalideerd zijn maar ook om verdere ontwikkelingen te kunnen garanderen.
De innovatie wordt door Sananet op de markt gebracht. Sananet is specialist in eHealth. Het heeft de kennis en expertise om technologie en telebegeleidingsprogramma's in te bedden binnen innovatieve zorgconcepten als health- en diseasemanagement. In de filosofie van Sananet staat directe betrokkenheid en zelfmanagement van de patiënt centraal. Sananet draagt met haar oplossingen concreet bij aan het verbeteren van de begeleiding van chronisch zieken, naar de nieuwste inzichten. In de visie is het op grote schaal invoeren van eHealth cruciaal voor het vernieuwen van de zorg. Artsen, gespecialiseerd verpleegkundigen en andere zorgverleners kunnen dan beschikken over de juiste digitale hulpmiddelen voor het verlenen van zorg op afstand aan hun cliënten. Sananet biedt naast It’s LiFe! meer medisch gevalideerde telebegeleidingsprogramma’s aan voor mensen met (chronische) gezondheidsproblemen zoals hartfalen, COPD, astma, diabetes mellitus 2, de ziekte van Parkinson en pijn bij oncologische aandoeningen
De tool en het effect ervan is door middel van twee studies in de praktijk getest:
• Cluster gerandomiseerd onderzoek.
Een cluster gerandomiseerd onderzoek (RCT) is bij 24 huisartspraktijken opgezet bestaande uit drie groepen met in totaal 240 deelnemers tussen de 40 en 70 jaar (120 met COPD en 120 met DM2). Het doel van dit onderzoek was om de effectiviteit van het zorgprogramma met (groep 1) en zonder (groep 2) het gebruik van de tool te evalueren in vergelijking met gebruikelijke zorg (groep 3). In groep 2 voerden de praktijkondersteuners enkel het zorgprogramma uit, met de bedoeling om de toegevoegde waarde van het gebruik van de tool in combinatie met de monitor te evalueren. De primaire uitkomstmaat was het aantal minuten matige en intensieve beweging per dag, gemeten in alle drie de groepen met behulp van de Pam bewegingsmeter. Deze gegevens werden geanalyseerd middels multilevel mixed methods. De secundaire uitkomstmaten waren algemene self-efficacy, op sport en bewegen gerichte self-efficacy, kwaliteit van leven en gezondheidsstatus. Uitkomsten werden gemeten op drie tijdpunten: bij aanvang, meteen na de interventie (4-6 maanden) en drie maanden na afloop.
• Procesevaluatie.
De procesevaluatie had tot doel om het bereik, de uitvoering en de tevredenheid aangaande de twee belangrijkste aspecten van de interventie te onderzoeken: het zorgprogramma, dat werd uitgevoerd in beide groepen en de tool, die enkel gebruikt werd door patiënten in groep 1.
Het It’s LiFe! onderzoek is een samenwerking geweest tussen Sananet, Maastricht Instruments, de Universiteit Maastricht, patiënten en zorgverleners. Daarnaast participeerde een patiëntvertegenwoordiger van de Diabetes Vereniging Nederland en een patiëntvertegenwoordiger van het Longfonds in de projectgroep.
Sananet was verantwoordelijk voor de technische ontwikkeling van de online coach. Maastricht Instruments heeft de MOX bewegingsmeter ontwikkeld. De universiteit van Maastricht heeft het zorgmodel ontwikkeld en de studies naar de haalbaarheid, ontwikkeling en effecten verricht in samenwerking met patiënten en zorgverleners. Sananet brengt de tool nu op de markt.
Uit de resultaten van het grootschalige RCT onderzoek is gebleken dat de gecombineerde interventie (tool en zorgprogramma) heeft geleid tot een significante verbetering van matige en intensieve beweging in vergelijking met gebruikelijke zorg. Direct na de interventieperiode bleek dit verschil gemiddeld 12 minuten per dag. Drie maanden na de interventieperiode bleek dit verschil nog steeds significant (11 minuten). Uit het onderzoek bleek tevens dat het gebruik van de tool in combinatie met het zorgprogramma effectiever is dan alleen de toepassing van het zorgprogramma.
Uit de procesevaluatie bleek dat de uitvoering van de interventie voldoende was; het aantal en de planning van de consulten verliep zoals bedoeld (83%), patiënten herinnerden zich de verschillende aspecten van het Vijf A model (71%) en hoewel technische problemen vaak voorkwamen gaven de meeste patiënten (88%) aan de tool tot het einde van de interventieperiode te hebben gebruikt. Zowel patiënten als praktijkondersteuners waardeerden het expliciet aandacht besteden aan stimuleren van meer bewegen met behulp van het Vijf A model. Patiënten uit groep 1 waren significant positiever over de interventie dan die in groep 2. De volledige interventie leidde tot meer bewustzijn en discipline ten aanzien van lichamelijke activiteit. Praktijkondersteuners vonden inzicht in beweging van hun patiënten, via de objectieve metingen door de tool, een nuttige aanvulling op hun begeleiding.
Sananet start met het implementeren van de innovatie bij 10 huisartsenpraktijken in 2016. Betrokken praktijkondersteuners krijgen een training van een halve dag. De ervaringen van patiënten en zorgverleners worden gemonitord en op basis hiervan worden verbeteringen aangebracht die vervolgens bij opschaling worden meegenomen. In de 10 praktijken zal de navolgende interventie worden uitgevoerd: Alle chronische patiënten worden in een regulier consult gescreend met een korte vragenlijst over hun beweegpatroon en de mensen die minder dan de “Nederlandse Norm Gezond Bewegen” bewegen krijgen de optie aangeboden om de tool te gebruiken. Wanneer mensen besluiten om deel te nemen, volgt na 2 weken een extra consult met de zorgverlener om een dagdoel af te spreken en de patiënten worden vervolgens door de zorgverlener gedurende een half jaar gemonitord.
• De uitkomsten van het gerandomiseerde onderzoek en de procesevaluatie zijn gepresenteerd op het eTELEMED congres in Lissabon. Op dit congres is een award ontvangen voor het artikel over de resultaten.
• De ondernemer is toegelaten tot MKB roadmaps waarin een business plan is ontwikkeld voor de implementatie van It’s LiFe!
• De ondernemer is toegelaten tot Dare2Care waarin verder gekeken is hoe It’s LiFe! sneller en beter geïmplementeerd kan worden in de markt.
De volgende functionaliteiten kunnen worden toegevoegd aan het product:
- Monitoren van hart ritme
- Monitoren van spier activiteit
- Monitoren van fysiologische en chemische indicatoren
- Bepalen van locatie
Omdat de innovatie onderdeel wordt van het zorgaanbod is het eerste doel van Sananet om dit gecontroleerd en op de juiste wijze te integreren in het zorgaanbod zoals dit in Nederland bekend is. Wanneer dit succesvol verloopt kan het in andere landen worden ingezet waarbij eerst onderzocht dient te worden hoe dit verschilt met het zorgaanbod in Nederland.