Wat de zorg kan leren van… ASML

Deze blog is geschreven door Joris Arts.

Een tijdje geleden was ik bij een lezing van Marc Hijink over zijn fascinerende boek 'Focus: De Wereld van ASML', waarin hij de lezer meeneemt achter de schermen van het bedrijf dat op wereldschaal onmisbaar is. Samen met een paar andere gelukkigen kreeg ik een gesigneerd exemplaar van zijn boek, dat ik met veel interesse heb gelezen.

ASML uit Veldhoven is niet zomaar een bedrijf; het is een technologiereus die de machines maakt waar computerchips mee gemaakt worden. Die vind je letterlijk overal: van je smartphone en auto tot de apparaten in het ziekenhuis. Met een marktwaarde van honderden miljarden euro's, mag ASML zich inmiddels rekenen tot Europa’s meest waardevolle techbedrijf. Hoe krijgt zo’n bedrijf dat voor elkaar en wat kan de zorg hiervan leren?

ASML ontstond als kleine spin-off van Philips in de jaren tachtig. Aanvankelijk leek het een gok: veertig mensen en één experimentele machine met nauwelijks perspectief. Nu, veertig jaar later, domineren ze de wereldmarkt met hun hypercomplexe chipmachines. Deze lithografie-machines zijn niet zomaar apparaten; het zijn extreem nauwkeurige systemen die met een precisie van één nanometer werken. Dat is één miljoenste van een millimeter! Eén zo'n machine kost al gauw honderden miljoenen euro’s en vereist zeven Boeing 747’s om naar de klant te worden vervoerd.

Focus!

De sleutel van ASML’s ongekende succes ligt in één woord: Focus. Waar andere bedrijven hun aandacht verdelen over allerlei verschillende producten en markten, richt ASML zich op slechts één taak: het bouwen van de beste chipmachines ter wereld. Die haarscherpe focus maakt hen vrijwel onverslaanbaar. Concurrenten als Nikon en Canon worstelen al jaren om dezelfde kwaliteit te leveren.

In de zorg ontbreekt soms die scherpe focus. Wij willen vaak teveel tegelijk en raken daardoor versnipperd in talloze projecten en ideeën. Wat zou er gebeuren als we, net als ASML, kiezen voor één helder doel en daar volledig op inzetten? Denk aan het verbeteren van patiëntveiligheid of het maximaliseren van persoonlijke aandacht. Durven we keuzes te maken die echt impact hebben, ook als dat betekent dat andere projecten even op pauze of helemaal gestopt moeten worden?

Samenwerking met ketenpartners

Wat ASML daarnaast bijzonder maakt, is hun cultuur van strakke en systematische samenwerking. ASML heeft een wereldwijd netwerk van honderden leveranciers die essentieel zijn voor hun complexe chipmachines. Samenwerking is daarbij geen vrijblijvende wens, maar een harde voorwaarde. Als belangen botsen, onderhandelt ASML niet simpelweg wie er gelijk krijgt, maar brengen ze alle partijen rond de tafel met één helder doel: het beste eindproduct.

Zo stond ASML ooit voor enorme uitdagingen bij de ontwikkeling van een nieuw type chipmachine. In zogenaamde ‘pressure cooker-sessies’ kwamen leveranciers, technici en managers letterlijk bij elkaar in één ruimte. Pas wanneer er concrete oplossingen lagen, mocht iedereen naar huis. Hierdoor ontstond begrip voor elkaars belangen. Leveranciers begrepen beter waarom kwaliteit en betrouwbaarheid cruciaal waren en ASML begreep waarom bepaalde deadlines onmogelijk te halen waren. Dialoog, transparantie en gedeeld eigenaarschap stonden centraal, niet macht of contracten.

Hoe zou de zorg eruitzien als we bij conflicten tussen bijvoorbeeld ziekenhuisafdelingen, huisartsen en verzekeraars deze aanpak gebruiken? Niet vertrekken voordat er samen één oplossing ligt, die voor de patiënt het beste resultaat oplevert. Echte samenwerking vereist verantwoordelijkheid voor het gezamenlijke resultaat.

Investeren in medewerkers

ASML vertrouwt sterk op zijn mensen. Ondanks dat het bedrijf groeit als kool, van veertig medewerkers in de jaren tachtig naar ruim 42.500 mensen vandaag, blijven mensen het kloppende hart van het bedrijf. Techniek kan nog zo geavanceerd zijn, uiteindelijk zijn het mensen die zorgen voor innovatie en vooruitgang. Daarom investeert het bedrijf continu in de ontwikkeling en het welzijn van medewerkers. Zo biedt ASML uitgebreide interne opleidingsprogramma’s en traineeships waarin jonge talenten intensief begeleid worden door ervaren collega’s. Ook cultuurinitiatieven zoals innovatiewedstrijden, waarin medewerkers eigen ideeën mogen pitchen, zorgen ervoor dat iedereen zich gezien en gewaardeerd voelt.

In de zorg ervaren we personeelstekorten en hoge werkdruk. Door net als ASML serieus en structureel te investeren in opleidingen, loopbaanontwikkeling en een stimulerende cultuur waarin ruimte is voor eigen initiatief en creativiteit, kan ook de zorgsector aantrekkelijker worden als werkgever. Niet alleen mooie woorden, maar concrete acties dus.

Misschien moeten we in de zorg eens vaker durven zeggen: ‘We wedden alles op één paard.’ Keuzes maken, projecten prioriteren en echt gaan voor maximale impact. ASML bewijst dat scherpe focus kan leiden tot wereldprestaties. Dus, beste zorgcollega’s, bepaal een duidelijke stip aan de horizon, werk vanuit gezamenlijke verantwoordelijkheid met je ketenpartners en investeer concreet in het talent en welzijn van onze medewerkers. Niet omdat het moet, maar omdat we weten dat dit uiteindelijk leidt tot betere zorg voor patiënten én meer werkplezier. Tijd om scherp te stellen en het verschil te maken!

Veel dank voor het gesigneerde boek Marc Hijink, technology reporter en columnist bij Mediahuis NRC en auteur van het boek @FOCUS - the ASML Way. Ik heb het met veel plezier gelezen en kan het iedereen aanraden!

Benieuwd naar nog meer voorbeelden en wilt u ook zelf aan de slag gaan met het leren van andere sectoren? Bestel dan mijn boek ‘Wat de zorg kan leren van … - 46 eyeopeners uit andere sectoren’ via deze link.