Innovatiecafé passende zorg: hoe kunnen we zorg anders organiseren?

Dat we de zorg anders moeten gaan organiseren kwam meerdere keren naar voren tijdens het Innovatiecafé passende zorg op 30 juni 2022. De bijeenkomst, georganiseerd door Zorg voor innoveren en Zorginnovatie.nl, vond dit keer plaats in het Bartholomeus Gasthuis in Utrecht. Een prachtige locatie om met elkaar in gesprek te gaan over hoe je als zorginnovator aan de voorwaarden van passende zorg kan voldoen. Welke ervaringen en tips kunnen de sprekers met ons delen?  

Beeld: ©Zorg voor innoveren

Dagvoorzitter Harm Lieverdink - Manager Zorgbrede Regulering en Vernieuwing bij de Nederlandse Zorgautoriteit - trapt het innovatiecafé af. Harm legt kort uit wat passende zorg nou eigenlijk is: het draagt bij aan het functioneren van mensen, komt samen met de patiënt tot stand, is de juiste zorg op de juiste plek en gaat niet over ziekte maar over gezondheid. Zorginnovaties en zorgvernieuwing spelen hierbij een belangrijke rol. 

Veilige en vertrouwde infuustoedieningen vanuit huis

De eerste spreker tijdens het innovatiecafé is André Schiretz Lindström van CareXS. Zijn presentatie richt zich op Connected Infuuszorg Thuis, wat infuustoedieningen vanuit huis op een veilige manier mogelijk maakt. Jaarlijks zijn er in Nederlandse ziekenhuizen meer dan 2 miljoen infuustoedieningen. Door middel van e-health integratie kan een deel van deze toediendingen vanuit huis worden gedaan, veilig in de vertrouwde omgeving. De specialist stelt de diagnose, schrijft het recept uit en is verantwoordelijk voor de therapie en het eindresultaat. De verpleegkundige is verantwoordelijk voor het aanleggen van het infuus en het verzorgen van de cliënt. De apotheker verstrekt het juiste geneesmiddel bij de juiste cliënt, met de juiste dosering en informatievoorzieningen. In het hele proces staat de cliënt centraal.

Naast de technische innovatie zelf, richten zij zich dus ook op de processen eromheen. En hoe je deze processen laat aansluiten op al bestaande processen. Dat vraagt om een multidisciplinair transmurale samenwerking. De medisch specialist, verpleegkundige en apotheker worden bij elkaar gebracht om uiteindelijk dezelfde hoogwaardige zorg te kunnen bieden aan de patiënt. André geeft hierbij als tip: zorg dat alle betrokken partijen dezelfde visie delen en dat vooraf alle rollen voor iedereen duidelijk zijn.

Participatie in de wijk

Tom van Geest heeft een achtergrond als stedenbouwkundige. Met zijn bedrijf Urban Green Deals zet hij deze expertise in om bewoners meer te betrekken bij hun woonwijk. De kwaliteit van onze leefomgeving heeft immers ook invloed op ons welzijn en onze gezondheid. Positieve gezondheid is hierbij dus één van de uitgangspunten. Tom benoemt diverse voorbeelden waarbij meer participatie in de wijk is gerealiseerd. Bijvoorbeeld een wijktuin waar bewoners elke zondag samenkomen om in de tuin te werken en samen te eten. Of een gezamenlijk kunstproject in de wijk, dat bewoners door middel van co-creatie samenbrengt. De overeenkomst tussen deze projecten? Bewoners die een community bouwen en samenwerken aan een fijne en gezonde leefomgeving.

Maar om echt impact te kunnen maken moeten dit soort projecten verschuiven van een incidentele samenwerking naar iets structureels. Tom deelt zijn ervaring in dit proces. Van het mobiliseren van stakeholders, ontwikkeling van tools en het co-creëren van projectplannen, tot aan de uitvoering van de projecten en de vorming van onderhoudsteams. De community staat in het hele proces voorop.

Langer actief thuis

Vanuit haar rol als projectleider vertelt Elly Branderhorst van Mijzo meer over het project Langer Actief Thuis (LAT). Dit reablement-programma heeft als doel om ouderen langer zelfstandig in hun eigen woning te laten functioneren. Het is een mooi streven als er geen nieuwe verpleeghuizen nodig zijn, vertelt Elly. Reablement is een methode waarmee in Scandinavië goede resultaten zijn geboekt. De eerste resultaten van het LAT-traject zijn ook positief. Hierbij wordt niet alleen gehandeld vanuit een hulpvraag, maar er wordt breder gekeken naar de behoefte van de cliënt.

Uit de evaluatie is naar voren gekomen dat deze aanpak ouderen meer zelfvertrouwen geeft en dat het belangrijk is dat zij een stem hebben in de afbouw van de begeleiding. Professionals geven aan dat het mooi is om interdisciplinair de cliënt te begeleiden naar zelfredzaamheid. Interdisciplinaire communicatie is hierbij van belang. Ook dat het hele team betrokken is en begrijpt waarvoor LAT bedoeld is. De geleerde lessen die zij ons nog meegeeft: begin klein, ga steeds terug naar de bedoeling, betrek (alle) stakeholders, vier (kleine) successen en vertel je verhaal. 

Innoveren en (proces) verbeteren in de zorg

De laatste spreker van de middag is Lotte Cornelisse van Vilans. Digitale zorg kan een positieve bijdrage leveren aan de gezondheid van mensen. Daarnaast kan het ook de werkdruk van zorgprofessionals verlichten. De ontwikkeling van technologie gaat dan ook in een sneltreinvaart. Tegelijkertijd is er ook een grote verscheidenheid aan manieren waarop innovatie is gedefinieerd, gepositioneerd, gefinancierd, ofwel: georganiseerd. Vilans ontwikkelt en verspreidt onder andere kennis over de inzet van deze digitale zorg. Lotte bespreekt dit aan de hand van 3 thema’s: co-design, datagedreven zorg en waardebepaling. Zo is het van belang dat de wensen en de behoeften van eindgebruikers en andere betrokkenen worden meegenomen in het ontwerpproces. Daarnaast is het belangrijk om je af te vragen wat we nou willen met slimme mogelijkheden en data in de zorg. En ook wat de meerwaarde ervan is. Hierbij valt het op dat er in het veld behoefte is aan een centraal punt voor het ophalen en delen van kennis. De Kennisbank Digitale Zorg is een centrale plek waar deze kennis over waardegedreven zorg wordt gedeeld.

Vragen en discussie

Na de presentaties kwam er een gesprek op gang over hoe we de zorg anders kunnen inrichten. Het is niet mogelijk om alle zorg thuis te leveren. Maar er kan bijvoorbeeld wel nagedacht worden over andere woonvormen. Daarnaast kunnen wij nu alvast beginnen met nadenken wat we zelf later willen en hier, zover mogelijk, op anticiperen. Ook kwam ter sprake dat het belangrijk is om altijd te blijven evalueren, zodat de zorg blijft aansluiten op de wensen en behoeften van de cliënt. Kennisuitwisseling en ‘buiten de silo’s treden’ werden hierbij ook benoemd. We moeten met elkaar de urgentie voelen dat veranderingen nodig zijn. Innovaties kunnen deze processen ondersteunen. 

Volgende innovatiecafé

Het volgende innovatiecafé vindt plaats op 3 november 2022. Reserveer deze datum alvast in je agenda. De netwerkbijeenkomst staat dan in het teken van preventie en innovatie in de langdurige zorg. Blijf op de hoogte van al onze activiteiten via de kanalen van Zorg voor innoveren en Zorginnovatie.nl