Innovatie

Buiten komt voorbij

Ontwikkeling

Buiten komt voorbij is een interactieve installatie speciaal ontwikkeld voor mensen met dementie en ziekte van Alzheimer. Het is een 'fietsinstallatie' die fysieke en mentale beweging stimuleert bij mensen die over het algemeen nauwelijks meer bewegen.

Buiten komt voorbij spreekt vooral de verbeelding aan. De beleving die de installatie teweegbrengt is het belangrijkste doel, zowel voor het lichaam, als voor de geest.

De installatie bestaat uit twee omafietsen, opgesteld voor een breed projectiescherm. Op dit scherm is een film met een bewegend landschap te zien waarin allerlei personages voorbij komen zodra er gefietst wordt.

Al fietsend kun je zo de postbode tegenkomen, kinderen op weg naar het zwembad, of misschien wel Sinterklaas. De ‘passanten’ brengen als vanzelf herinneringen en verhalen van vroeger naar boven. Ook voor familie, vrienden en verzorgend personeel blijkt Buiten komt voorbij een waardevol communicatiemiddel.
De installatie wordt gebruikt tijdens groepsactiviteiten, maar ook door individuele bewoners, zelfstandig, of samen met behandelaars, begeleiders en familieleden.

Genoeg bewegen is voor iedereen goed, maar voor veel ouderen in een zorginstelling niet direct een vanzelfsprekendheid. ‘Bewegen om het bewegen’ blijkt voor hen niet genoeg uitdaging te bieden. Wij zetten verbeelding en verleiding in om mensen uit te dagen tot beweging en dialoog: samen een plezierig moment beleven waarin ook nog tegemoet wordt gekomen aan het beweegbelang. Hiermee geven we begeleiders en familie een middel in handen om op een andere manier in contact te komen met de cliënt en tegelijk te voorzien in de noodzaak van lichamelijke beweging.

Digitalisering

Overige

Regio Utrecht

Job Nuenen, van

http://www.buitenkomtvoorbij.nl

Probleemstelling

De fietsinstallatie biedt oplossingen voor een vanzelfsprekende integratie van bewegen in de dagelijkse structuur van het leven van intramuraal wonende ouderen:

• Verzorgenden in de intramurale zorg hebben vaak te weinig tijd en middelen om echt contact te leggen met hun cliënten, of om met hun cliënten te bewegen.
• Verzorgenden hebben vaak niet de capaciteiten om cliënten op een creatieve manier te verleiden in beweging te komen.
• Familie en bezoek vindt contact maken en ‘iets samen doen’ niet makkelijk. Door contact maken leuk en makkelijker te maken, kan bezoek en familie beter worden betrokken bij de zorg en activering van ouderen.

• beweging is belangrijk als middel tot zelfstandigheid maar er wordt vaak te weinig bewogen in de dagelijks zorgpraktijk.
• De vraag naar op beweging gerichte interventies zal in de toekomst toenemen doordat zorgorganisaties er steeds meer focus op (moeten) leggen.
• De inspectie voor de gezondheidszorg (IGZ) legt met haar ‘bouwstenen voor beweegstimulering’ de nadruk op het structureel stimuleren van beweging in organisaties voor ouderenzorg. (Zie bijgevoegde documentatie ‘Staat van de gezondheidszorg 2012’, hoofdstuk 6) en gaat hier vanaf 2015 ook op handhaven.

Daarnaast wordt Buiten komt voorbij gebruikt om door associaties en herinneringen cliënten beter te leren kennen of in gesprek te komen met een familielid met dementie. De voorbijkomende figuranten triggeren mensen om iets te vertellen uit hun eigen leven. De beelden, de figuranten, de kleding en ook de attributen kunnen een stukje van het persoonlijke leven van de cliënt ontsluiten.

Oplossing

Doelgroep

De hoofddoelgroep voor de fietsinstallatie van Buiten komt voorbij bestaat uit mensen met dementie en alzheimer in de intramurale zorg. Begeleiders/verzorgenden, familieleden en vrijwilligers zijn verweven met deze doelgroep, doordat zij degenen zijn die de hoofddoelgroep zullen begeleiden in het gebruik van de installatie.
De installatie is daarnaast in te zetten voor een veel bredere doelgroep van ouderen in het algemeen. Hierdoor is het mogelijk ook in de wijk wonende ouderen en bijvoorbeeld mensen uit aanpalende woon/zorg huizen bij het project te betrekken.

Verdienmodel

De kostprijs van de fietsinstallatie bedraagt €50.000,- Organisaties die de installatie willen aanschaffen brengen dit bedrag bij elkaar door verschillende fondsen en eigen vermogen aan te spreken. De installatie wordt tegen kostprijs uitgevoerd, Stichting Buiten komt voorbij heeft geen winstoogmerk. Momenteel wordt gewerkt aan een prijsdifferentiatie die geïnteresseerde organisaties de mogelijkheid biedt de installatie in verschillende vormen, met bijbehorende prijzen aan te schaffen.

Concurrentie

Op beweegvlak zijn er een aantal concurrerende producten. Hierbij valt o.a. te denken aan SilverFit en de diverse leveranciers van ‘beweegtuinen’ Op het gebied van verbeelding en de combinatie verbeelding/beweging is er nog weinig concurrentie in de markt.

Er is een start gemaakt met een SROI onderzoek (in samenspraak met VitaValley) dat inzicht gaat bieden in de besparingen die de inzet van de fietsinstallatie met zich meebrengt.

Unieke kenmerken

Buiten komt voorbij geeft zorgorganisaties een middel in handen om op een vanzelfsprekende, speelse manier hun bewoners te verleiden en te helpen in beweging te komen. Het biedt een nieuwe manier om in contact te komen met mensen dementie of de ziekte van Alzheimer. Het combineert de verbeelding en beweging op een manier die nog niet eerder bij deze doelgroep werd toegepast.

Intellectueel eigendom

De installatie is ontstaan vanuit een kunstproject en valt derhalve in de ontwerpvorm zoals deze is vastgelegd onder het auteursrecht van Carien Poissonnier. Dit auteursrecht is overgedragen aan Stichting Buiten komt voorbij om de installatie op meerdere locaties te kunnen realiseren. Verder rusten er geen patenten en octrooien op de installatie.

Organisatie

De fietsinstallatie Buiten komt voorbij wordt momenteel gebouwd, geplaatst en geïmplementeerd door Stichting Buiten komt voorbij. Er zijn plannen om de verkoop en uitvoering van de fietsinstallatie in de toekomst over te hevelen naar een eigen sociale onderneming. De stichting blijft op dat moment bestaan om de ontwikkeling van nieuwe producten en methodieken te faciliteren.

Stichting Buiten komt voorbij bestaat op dit moment uit een kern van 2 personen, met daaromheen een 4-tal mensen die met regelmaat werkzaamheden voor de stichting uitvoeren.

Implementatiestrategie

Er is een uitgebreide projecthandleiding voor het project gemaakt die in duidelijke stappen beschrijft hoe Buiten komt voorbij in een nieuwe organisatie kan worden geïmplementeerd. Deze handleiding geeft handvatten bij het ontwikkelen van draagvlak voor het project, de concrete uitvoer en de implementatie in de dagelijkse zorg.